De vraag hoeveel water er nodig is voor de productie van een liter melk wordt vaak gesteld bij discussies over duurzaamheid en de ecologische voetafdruk. Het waterpercentage in melk speelt hierbij een belangrijke rol. Wereldwijd vereist de productie van één liter melk gemiddeld 1022 liter water. Dit aantal kan echter variëren per regio: in het Verenigd Koninkrijk ligt dit cijfer bijvoorbeeld op 512 liter, terwijl het in Spanje oploopt tot 1772 liter per liter melk. Voor België ligt de waterafdruk rond de 700 liter.
Naast het waterpercentage in melk is het belangrijk om te kijken naar de vochtgehalte melk en de voorwaarden die hierbij komen kijken. Plantaardige alternatieven zoals koeien- of sojadrink vereisen ongeveer 28 liter water voor de productie van de verpakking alleen. Dit in overweging nemend, is de waterafdruk van melk significant, vooral wanneer men beseft dat een glas melk van 250ml maar liefst 255 liter water nodig heeft. Wil je meer weten over de watervoetafdruk en hoe deze berekend wordt, kun je terecht op websites zoals Waterfootprint.
Waterpercentage in melk en zuivelproducten
Een liter melk bevat voornamelijk water, maar ook andere essentiële melk bestanddelen zoals eiwitten, vetten, suikers en een scala aan vitaminen en mineralen. De liter melk samenstelling varieert natuurlijk per melksoort en dier, maar het blijft indrukwekkend hoeveel hydratatie melk kan bieden.
Wat bestaat er in een liter melk?
In een liter melk vinden we naast water belangrijke componenten. Hier is een overzicht van wat er in een liter melk zit:
- Water: Het grootste deel van melk, wat van cruciaal belang is voor de hydratatie melk.
- Eiwitten: Belangrijk voor spieropbouw en herstel.
- Vetten: Afhankelijk van of het volle, halfvolle of magere melk is.
- Suikers: Lactose, de natuurlijke suiker in melk.
- Vitaminen en mineralen: Inclusief calcium en vitamine B12.
Deze samenstelling maakt melk een veelzijdige en voedzame drank die een grote rol speelt in onze dagelijkse voeding.
Hoeveel water drinkt een koe in dagelijkse viek?
Een melkkoe speelt een grote rol in de liter melk samenstelling door wat het consumeert. Dagelijks eet een koe ongeveer 55 kilogram voer en drinkt tussen de 50 en 100 liter water. Dit ondersteunt de melkproductie en beïnvloedt de melk bestanddelen. Tijdens warme periodes of lactatie, kan de waterbehoefte van een koe zelfs nog hoger liggen. Het dieet van een koe is uitgebreid en varieert per seizoen, wat ook de melkproductie beïnvloedt.
Het dieet bestaat onder andere uit:
- Vers gras
- Krachtvoer
- Mais
- Industrie bijproducten zoals bierdraf
Al deze factoren samen dragen bij aan de hydratatie melk en de samenstelling van een liter melk die we dagelijks consumeren.
Hoeveel water zit er in een liter melk?
Voor de productie van dagelijkse zuivelproducten zoals melk is er een substantiële watervoorziening nodig. Het vloeistofgehalte melk geeft ons inzicht in de enorme hoeveelheden benodigde water. Een enkel glas melk van 250ml vereist ongeveer 255 liter water om te produceren.
Het vergelijken van de watergehalte zuivel met andere voedselproducten onthult een fascinerend beeld:
- Varkensvlees: 5.988 liter water per kilo
- Schapenvlees: 10.412 liter water per kilo
- Rundvlees: 15.415 liter water per kilo
- Cashewnoten: 14.000 liter water per kilo
- Chocolade: 17.196 liter water per kilo
Daarentegen wordt water in melk berekenen een cruciale oefening wanneer we constateren dat gemiddeld 1022 liter water nodig is om slechts 1 liter melk te produceren. Deze cijfers tonen de immense watervoetafdruk van zuivelproductie en benadrukken de noodzaak van waterbewustzijn in onze voedselproductie.
Bovendien varieert deze waterafdruk sterk per regio. Bijvoorbeeld, het Verenigd Koninkrijk heeft een aanzienlijk lagere watervoetafdruk van 512 liter water per liter melk, terwijl Spanje met 1772 liter absoluut aan de hogere kant scoort. Door producten uit biologisch landbouw te kiezen, kunnen we gemiddeld 20% lagere watervoetafdrukken bereiken in vergelijking met de niet-biologische varianten.
Het totale waterverbruik voor de melkproductie
Het totale waterverbruik voor de melkproductie behelst veel meer dan enkel het water in de melk zelf. De productie omvat ook water voor het verbouwen van gewassen zoals mais die als veevoer dienen, het beheer van de veestapel, en de verwerking van de melk. Melkrobots en klassieke melkinstallaties dragen hier aanzienlijk aan bij, waarbij een melkrobot bijvoorbeeld rond de 79 kWh per 1.000 liter melk verbruikt, wat bijna het dubbele is van de 44 kWh bij klassieke melkinstallaties. Dit resulteert in hogere elektriciteitskosten van 1,58 € per 100 liter melk voor melkrobots in vergelijking met 0,88 € per 100 liter melk voor klassieke installaties.
Naast elektriciteitsverbruik is ook het waterverbruik voor reiniging een significante factor. Gemiddeld verschilt het waterverbruik voor het reinigen van de melkinstallatie tussen melkrobots en klassieke installaties met 15 liter per dag per koe, wat kan oplopen tot 40 liter per dag. Dit verschil kan resulteren in extra kosten voor zowel grondwater als leidingwater, variërend van €1,65 tot €4,35 per koe per jaar voor grondwater en €8,25 tot €21,75 per koe per jaar voor leidingwater. Voor een melkrobot met een bezetting van 65 koeien kan dit waterverbruik oplopen tot 260 m³ per jaar, wat overeenkomt met kosten van ca. 78 € per jaar voor grondwater en ca. 390 € per jaar voor leidingwater.
Er zijn verschillende manieren waarop de melkproductie meer duurzaam kan worden gemaakt. Door lekken op te sporen, te repareren en preventief te handelen kan water worden bespaard. Ook kan het meten en opvolgen van waterverbruik en het aanpassen van reinigingsfrequenties helpen om het waterverbruik te verminderen. Innovaties zoals die in de Rotterdamse drijvende boerderij, waar organisch restafval wordt gerecycled en biogas uit mest wordt vervaardigd, tonen aan dat er mogelijkheden zijn om de ecologische voetafdruk van de zuivelsector aanzienlijk te verkleinen.
Moderne koeien drinken dagelijks grote hoeveelheden water om melk te kunnen produceren, soms wel 100 liter per dag, met pieken tot 150 liter in warme zomers. Daarnaast is er gemiddeld 630 liter water nodig om één liter melk te produceren, wat onderstreept dat een efficiënter watergebruik een cruciaal aspect is binnen de gehele keten van melkproductie.
